ATATÜRK İLKELERİ ve İNKILÂP TARİHİ
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
Osmanlı Devletinin Savaşa Girişi
Savaşın Sona Ermesi
KURTULUŞ SAVAŞI
Amasya Genelgesi
Erzurum Kongresi
Sivas Kongresi
Kurtuluş Savaşında Cepheler
Lozan Barış Anlaşması
TÜRK İNKILÂBI
T.C. İNKILÂP TARİHİ
I. DÜNYA SAVAŞI
1914 yılı
ortalarına doğru Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Veliahdı Saray- Bosna’yı
ziyareti sırasında Sırp bir milliyetçi tarafından öldürüldü. Bunun üzerine
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu katillerin teslim edilmesi için Sırbistan’ a
ültimatom verdi. Cevap alamayınca savaş ilan etti, Rusya Sırbistan’ın yanında
yer aldı. Fransa Rusya’yı destekledi. Almanya Avusturya-Macaristan’ın yanında
Rusya ve Fransa’ya savaş açtı. Bir süre sonra İngiltere Fransa’nın yanında
savaşa katıldı. Böylece İngiltere, Fransa ve Rusya’dan oluşan guruba Anlaşma
(İtilaf) Devletleri, Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya’nın oluşturduğu
guruba (İttifak) Bağlaşma Devletleri adı verildi. Bir süre sonra İtalya taraf
değiştirerek İtilaf Devletleri tarafına geçecek ondan boşalan yere de Osmanlı
İmparatorluğu girecektir.
Osmanlı Devletinin
Savaşa Girişi
Bu dönemde
Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetiminde İttihat ve Terakki Partisi bulunmaktadır.
Bu partinin önde gelenleri ( Enver ve Talat Paşalar) Osmanlı Devletinin eski
müttefikleri İngiltere ve Fransa’ya güvenmiyorlar. Dünya güç dengesinde önemli
bir rol oynamaya başlayan Almanya’ya hayranlık duyuyorlardı. Enver Paşa
Almanlarla gizli bir anlaşma bile imzalamıştı.
Ağustos 1914
de Akdeniz’de bulunan İngiliz donanmasından kaçan iki Alman savaş gemisi Enver
Paşa’nın bilgisi dâhilinde Çanakkale Boğazını geçerek İstanbul’a sığındı.
Tarafsız olan Osmanlı Devleti’nin bu gemileri elinde tutması, mürettebatını da
gözaltına alması gerekirken bu iki geminin satın alındığı ilan edildi. Yine
Enver Paşa’nın bilgisi dâhilinde Karadeniz’e çıkan bu gemiler Rus limanlarını
topa tutunca Osmanlı Devleti de resmen savaşa girmiş oldu.
Savaşın Sona Ermesi
Savaşın
başlarında Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun
oluşturduğu ittifak devletleri özellikle Çanakkale Savaşı’ndan sonra Rusya’nın
da İtilaf Devletleri yanından çekilmesiyle savaşta başarılı gibi
görünüyorlardı. Ancak savaşın başında tarafsız olduğunu ilan eden ABD durumun
kötüye gitmesi ve İngiltere’nin isteği üzerine taze güçlerle savaşa girince
durum değişmiş Almanya ve Avusturya-Macaristan savaştan çekilmek zorunda kalmış
Osmanlı İmparatorluğu da Anlaşma Devletleri ile 30 Ekim 1918 de Mondros Ateşkes
Anlaşmasını imzalayarak savaştan çekilmiştir.
KURTULUŞ SAVAŞI
I.Dünya
Savaşında Türk ordusu ağır kayıplara uğramış kalanlarda Mondros Ateşkes
Anlaşması gereği silahları elinden alınarak terhis edilmişlerdi. Düşmanın
karşısına yeniden dikilmek için belirli bir süre geçmeliydi, işte yeniden
düzenli ordular kuruluncaya kadar geçecek bu süre içinde memleketin çeşitli
yerlerinde düşmana karşı Milli Direniş Cemiyetleri ve Kuvayi Milliye denilen
silahlı direniş örgütleri kurularak mücadele verilmiştir. Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 19 19 da
Samsun’a gelmesiyle bu direniş örgütleri birleştirilerek düşmana karşı daha
başarılı mücadele verilmeye başlanmıştır.
Amasya Genelgesi
Samsun’dan
Havza’ya oradan da Amasya’ya geçen Mustafa Kemal 22 Haziran 19 19 da Rauf, Rafet ve Ali
Fuat Paşalar ile görüşerek Amasya Genelgesini yayınladı.
Bu genelge ile
millet kurtuluş için kararını kendisi verecektir. Artık millet
yönetilmeyecek yönetilecekti. Bu milli egemenlik kavramına gidiştir.
Amasya
Genelgesinde milletin kaderine sahip çıkması için bir kongrenin toplanmasından
söz ediliyordu. Bu Sivas kongresiydi.
Erzurum Kongresi
Mondros
Ateşkes Antlaşmasında doğudaki 6 vilayetin Ermenilere verileceği maddesine
karşı bütünlüğün korunması amacıyla Doğu İlleri Müdafai Hukuk Derneğince
23 Temmuz 1919 da bir kongre
düzenlenir ve Mustafa Kemal’de davet edilir. Erzurum Kongresinde yeni bir
devletin kurulması düşüncesi belirmiştir. Kongre sonunda bir Temsil
Kurulu (Heyet-i Temsiliye) seçildi. Başkanı da Mustafa Kemal oldu.
Sivas Kongresi
Amasya
Genelgesi ile belirtilen Milli bir kongrenin Sivas’ta toplanması
kararlaştırılmış. Her ilden 3 delegenin bu kongreye katılması istenmiştir.
04 Eylül 1919
da Sivas Lisesi salonunda bütün engellemeler rağmen toplanan Sivas Kongresinde
alınan kararla itilaf devletleri ve Osmanlı Hükümeti üzerinde önemli etkiler
yapmıştır.
- Dağınık halde bulunan direniş örgütleri Anadolu ve
Müdafai Hukuk Derneği adı altında birleştirilmiştir.
- Damat Ferit Paşa Hükümeti çekilmiş Ali Rıza Paşa
Hükümeti kurulmuş ve Mustafa Kemal ile görüşmeyi kabul etmişlerdir.
Kurtuluş Savaşında Cepheler
Türk Milleti Kurtuluş Savaşında:
Batıda Yunanlılarla
(İngiliz destekli)
Doğuda Ermenilerle
Güneyde Fransızlarla
Çarpışmışlardır.
Hiç Şüphesiz savaşın en önemli cephesi İngiliz destekli Yunanlılarla
savaştığımız Batı Cephesidir.
I.İnönü, II. İnönü, Sakarya Meydan
Muharebesi ve Büyük Taarruzla savaşın sonucu bu cephelerde belirlenmiştir.
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
Kurtuluş savaşının kazanılması Türk varlığının İtilaf Devletleri
tarafından kabul edilmesine sebep olmuş bunun üzerine yürürlüğe koyamadıkları
Sevr Barışının yerine Lozan’da bir Barış Antlaşması yapmayı kabullenmişlerdir.
Bu antlaşmaya
göre: sınırlar, kapitülasyonlar, azınlıklar, devlet borçları ve boğazlar
meselesi çözüme kavuşturulmuştur.
TÜRK İNKILÂBI
Eğer Milli
Mücadele yapılmasaydı, Mustafa Kemal gibi bir lider ortaya çıkmasaydı Türk
İnkılabını gerçekleştirmek beklide mümkün olmayacaktı. Bu sayede direnen millet
istiklalini kazandı bunu takiben Türk inkılabı gerçekleştirildi ve çağdaş
medeniyet seviyesine çıkma yarışı başladı.
·
Önce
Saltanat Kaldırıldı 01 Kasım 19 22
·
Cumhuriyet
İlan Edildi 29 Ekim 19 23
·
Halifelik
Kaldırıldı 03 Mart 19 24
·
Tevhid-i
Tedrisat (Öğretim Birliği) 03 Mart 19 24
·
Medeni Kanun
Kabul Edildi 04 Ekim 19 26
·
Türk
Harfleri Kabul Edildi 01 Kasım 19 28
Belirlediği ilkelerle geleceğe
ışık tuttu. Bu ilkeler:
- Cumhuriyetçilik
- Milliyetçilik
- Halkçılık
- Devletçilik
- Laiklik
- İnkılâpçılık
Olarak belirlenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder